Interview Jeffrey Keurentjes

JoinData is een onafhankelijk dataplatform opgericht om de boer controle te geven over zijn data. Onder andere FrieslandCampina, Agrifirm en CRV zijn als boerencoöperaties lid van JoinData. Maar, zitten de boeren hier echt op te wachten? En wat zijn de voor- en nadelen van datadelen? Welke apps en innovaties kunnen boeren goed gebruiken? Directeur Sener Celik gaat in gesprek met diverse boeren in Nederland om de stemming te polsen.

In het uiterste puntje van Noord Groningen, tegen de kwelders aan, ligt de boerderij van Jeffrey Keurentjes met 130 melkkoeien. Ze worden gemolken met robots van Lely, een bedrijf dat net als Jeffrey is aangesloten bij JoinData. 

Jeffrey: Laatst kreeg ik een controle van Qlip. Ik was anderhalve dag bezig om de gegevens van de afgelopen jaren te verzamelen. Sommige bonnen zitten op de prikker, andere staan online. Qlip wil precies weten hoeveel energie wij gebruiken om een liter melk te produceren. Ik zou een app willen die al die gegevens verzamelt en koppelt. Zodat ik met één druk op de knop klaar ben.

Sener: JoinData gaat zo’n app niet ontwikkelen en heeft geen belang bij de data. Maar als bedrijven rondom het boerenerf via JoinData hun data gaan delen, kunnen derde partijen dit soort apps gaan maken.

Jeffrey: Ik hoor boeren wel eens zeggen dat ze een app willen die laat weten wanneer de NVWA langskomt. Dat is een grap, natuurlijk. Maar je leidt daaruit af dat ze belang hebben bij gemak, vereenvoudiging.

Sener: We merken dat boeren niet direct enthousiast worden van data delen. Zo van: Ja tuurlijk, als mijn gegevens via JoinData worden ontsloten dan heb ik geen controle meer. JoinData wordt dan ‘een soort Google’ met teveel macht… Terwijl we boeren juist meer controle geven door het bieden van één plaats waar zij hun machtigingen en datastromen kunnen managen. Hoe komt het dat de eerste reactie die wij krijgen van boeren meestal defensief is?

Jeffrey: Ik denk dat boeren bang zijn om aan het kortste end te trekken. In de praktijk gebeurt dat regelmatig in de relatie tot leveranciers. Je hebt elkaar nodig, maar de leverancier bepaalt de voorwaarden en kleine lettertjes. Koop je als consument een koffieapparaat en het werkt niet, dan heb je een hoop te vertellen. Maar van bijvoorbeeld een machine die niet goed is kom je als boer echt heel lastig af. Als ondernemer word je niet goed beschermd. Glijd je een keer uit, dan word je wantrouwig. En als je vervolgens je data moet delen met allerlei firma’s, dan vraag je je als boer snel af: in wiens belang is dit eigenlijk?

Sener: Deel jij die angst?

Jeffrey: Ik zie JoinData juist als een oplossing. Kijk naar CRV, een bedrijf dat mijn data verkoopt aan mijn dierenarts. Ook ik betaal aan CRV om mijn eigen data te mogen gebruiken! CRV verdient dus dubbel. Daarom ben ik juist blij dat CRV nu bij JoinData is aangesloten. Nu kan ik zelf beslissen wat er met mijn data gebeurt, omdat ik via ‘Mijn JoinData’ mijn eigen machtigingen beheer. Ik snap eigenlijk niet wat het belang van CRV is bij JoinData. Wat is hun verdienmodel?

Sener: Wij zien een kentering in de markt waarbij bedrijven zoals CRV en Lely onderkennen dat de boer beschikkingsrecht heeft over zijn data, Ze hebben bovendien een vooruitziende blik: niet de partijen die de meeste data bezitten, maar de bedrijven met de beste inzichten en applicaties zijn de winnaars van morgen.

Jeffrey: Veel boeren zijn bij het delen van data bang voor hacks enzo. Terwijl ik juist denk: mijn data zijn veiliger bij JoinData dan bij mij. Je ziet dat bedrijven rondom de boeren alles qua veiligheid dichttimmeren, maar wij boeren zelf zijn niet goed beveiligd. Ik zeg: laat die beveiliging maar aan JoinData over, dan hoef ik me er geen zorgen meer over te maken.

Sener: Welke apps heb nog meer op je verlanglijstje? Wat zou jou helpen als boer?

Jeffrey: Ik heb vooral behoefte aan een aantal koppelingen. Waarom moet ik elke drie dagen op mijn Lely-app invoeren wat het vet- eiwit- lactose gehalte van mijn melk is? Ze krijgen toch mijn analyse binnen via de melkfabriekapp? En ik vind het bijhouden van mijn medicijnvoorraad omslachtig. Waarom staan de medicijnen die ik bij de dierenarts ophaal niet automatisch in mijn bedrijfsmanagementsysteem? Ze staan toch al geregistreerd op een landelijk platform, waarom is dat niet gekoppeld?

Sener: Dit soort koppelingen zijn het laaghangend fruit. Ik hoor daar veel boeren over. Je hebt er geen extra apps voor nodig, je moet alleen data gaan delen en als boer kun je de machtiging via JoinData afgeven. Heel handig: alle machtigingen op een plek. En toch gaat het wat ons betreft niet snel genoeg om boeren aangesloten te krijgen.

Jeffrey: Het probleem zit ‘m denk ik ook in het woord data, daar zitten boeren niet op te wachten. Men is klaar met die datarompslomp.

Sener: Nu al? Het is nog niet eens begonnen! Met robotisering is de melkveehouderij heel innovatief, maar data staat nog in de kinderschoenen. Terwijl we moeten opschieten, want anders missen we de boot.

Jeffrey: En dan?

Sener: Dan verliezen we onze concurrentiepositie. Het Chinese Ali Baba gaat vele miljarden euro’s investeren in met name de Europese melkveehouderij. Die mailen jou straks met de vraag: je mag onze apps gebruiken, maar dan willen wij al jouw data.

Jeffrey: Dat doe ik niet.

Sener: Oké, maar als ze je 100 euro per maand geven voor je data, en je krijgt gratis superhandig apps?

Jeffrey: Ik doe dat niet. Maar je hebt gelijk, zo’n aanbod klinkt aantrekkelijk.

Sener: Als wij nu de boeren niet mee krijgen, zijn het straks de Chinezen die ons – en de landen om ons heen – overspoelen met apps. Gebruik je die, dan heb je als Nederlandse boer geen controle over je data. JoinData is een initiatief van de sector voor de sector, met de boer aan het roer. Maar dan moet die boer wel willen sturen!