Met wie deel jij je data?
Het delen van data is een actueel gespreksonderwerp onder melkveehouders. Voor velen is het een ongrijpbaar fenomeen, waarbij al gauw de indruk ontstaat dat allerlei organisaties met de data van boeren aan de haal gaan. Juist daarom is een platform in boerenhanden essentieel. Het maakt grip op data en een veilige uitwisseling mogelijk, vindt Wil Meulenbroeks.
Hij merkt het in discussies en herkent het op zijn eigen melkveebedrijf in het Brabantse Lage Mierde: er komen steeds meer data en dat kan erg handig zijn. Maar er is ook een schaduwkant: hoe zorg je ervoor dat je grip op je eigen data houdt, nu computers en algoritmes steeds meer automatisch regelen?
Even nazoeken
Als voorzitter van de vakgroep Melkveehouderij van LTO Nederland voert Meulenbroeks regelmatig discussies met collega-melkveehouders over dit thema. Daarbij ervaart hij scepsis bij een deel van zijn achterban. “Ik vraag dan altijd: weet jij wie je hebt gemachtigd voor het gebruik van je data?”. Op die vraag volgt meestal geen of een ontwijkend antwoord. “We zeggen dan vaak dat we het even moeten nazoeken. Maar als we eerlijk zijn, erkennen we dat we dit nog lang niet altijd goed hebben geregeld.”
Instrument
De meeste melkveehouders realiseren zich volgens de bestuurder wel dat ze hun databeheer beter moeten regelen. Want wie heeft er toegang tot je data en wat doen die partijen daarmee? In een wereld waar data belangrijker worden en soms in handen komen van partijen met minder goede bedoelingen, kun je maar beter een instrument in handen hebben om grip te houden op je eigen data. “Veel veehouders missen het overzicht en zijn bang dat hun data in verkeerde handen vallen. Daarom hebben we JoinData opgericht. LTO Nederland is lid van deze coöperatie, die helemaal in handen van boerenorganisaties en -coöperaties is. Daarmee hebben we de sleutel in handen om onze data zelf goed te beheren.”
Nutsvoorziening
Meulenbroeks bespeurt in de praktijk dat veehouders niet altijd enthousiast zijn over JoinData. “Dat is jammer, want het is vaak gebaseerd op een misverstand. Boeren denken soms dat JoinData allerlei dingen met hun data doet, waar ze geen zeggenschap over hebben. Maar dat is nu juist niet het geval. JoinData zorgt er alleen voor dat boeren hun data gemakkelijk en veilig kunnen delen. De digitale snelweg en het machtigingen-platform van JoinData geven de boer het stuur in handen. De organisatie krijgt zelf geen toegang tot jouw data. Je kunt het vergelijken met een nutsvoorziening zoals het elektriciteitsnetwerk.”
Kosten
Het gebruik van JoinData kost 50 euro per jaar. Volgens Meulenbroeks is dat een redelijk bedrag. “Ik heb zelf inmiddels ervaren hoe het dashboard van JoinData werkt. Het geeft je een goed overzicht en je kunt meteen zien of je machtigingen hebt uitstaan die niet meer nodig zijn. Die kun je dan gemakkelijk uitschakelen.” Door alle machtigingen via JoinData te laten lopen, wordt het ook efficiënter. “Sommige partijen hebben al besloten dat ze de kosten voor data delen die ze tot nu toe doorberekenen aan boeren gaan afschaffen. Dus dan is een deel van die 50 euro al weer terugverdiend.”
Geen commercie
Zodra alle boeren gebruik maken van JoinData, kun je ook veel meer data benutten om bijvoorbeeld nog slimmere programma’s en apps te maken. Meulenbroeks is zeker geen tegenstander van nieuwe slimme toepassingen, maar waarschuwt: “JoinData heeft geen toegang tot de data en kan hierin dus ook geen commerciële rol spelen. Het enige dat de organisatie doet is het faciliteren van data delen. Als een commerciële partij data van boeren wil gebruiken voor het ontwikkelen van nieuwe producten, dan moeten ze dat aan de boeren vragen.” De melkveehouder geeft een voorbeeld uit zijn eigen praktijk: “Ik word wel eens gebeld door een bureau dat gegevens over ons bedrijf wil hebben. Dan vraag ik hoeveel ze daarvoor willen betalen, want zij verkopen die gegevens door. Ze willen ons er niet voor betalen, dus dan weiger ik medewerking.”
Bedrijven die data van boeren willen benutten, moeten het daarover eens worden met die boeren. En zodra ze het met elkaar eens zijn, is er een veilige en gemakkelijke manier om de data te delen: JoinData.
Van monsternemer tot digitale snelweg
Op de vraag hoe lang hij al data deelt, antwoordt Wil Meulenbroeks: “Dat deed mijn vader al”. Destijds kwam de monsternemer melkmonsters halen die werden geanalyseerd op diverse eigenschappen. De gegevens daaruit werden (en worden) gedeeld met onder andere fokkerij-organisaties die de data benutten om genetische vooruitgang van de veestapel te realiseren. Melkveehouders zijn gewend om data te delen om daar gezamenlijk voordeel uit te halen. Door computers, automatisering en sensoren komen er steeds meer data beschikbaar. Daarmee krijgen veehouders meer inzicht om hun bedrijf beter te managen. “Er komen zoveel data, dat je soms het idee krijgt dat je daarmee alles kunt besturen. Maar dat is niet waar”, aldus Meulenbroeks. Hij verwijst naar de I&R-affaire, waarbij de overheid op basis van data-analyses tot de slotsom kwam dat 7800 melkveehouders fraudeerden. Dat bleken er uiteindelijk ongeveer 70 te zijn. “Je moet data benutten, maar altijd je gezonde boerenverstand blijven gebruiken”, adviseert Meulenbroeks.
Hetzelfde geldt voor het beschermen van je data. Ervan uitgaan dat alles wel veilig zal zijn en dat partijen te goeder trouw zijn, is niet verstandig. “Mijn vader zag de monsternemer zelf en had een boekje waarin alles werd genoteerd. Nu vliegen je data als het ware via de cloud alle kanten op. Het is tijd om daar meer grip op te krijgen, met de digitale snelweg van JoinData.”
